روش احراز هویت غیر حضوری یکی از کاربردی‌ترین خدماتی است که می‌توان به مشتریان ارئه نمود. احراز هویت الکترونیکی این امکن را برای کاربران فراهم می‌سازد تا بدون نیاز به حضور فیزیکی در محل، از خدمات سازمان‌های دولتی و غیر دولتی استفاده کنند. در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که احراز هویت دیجیتال چیست و چه مزایایی برای کسب و کارهای مختلف دارد.
مسیر شکل‌گیری روش احراز هویت غیر حضوری
احراز هویت به طور کلی به فرآیندی گفته می‌شود که برای تشخیص صحت و درستی هویت کاربران و مشتریان استفاده می‌شود. احراز هویت همواره یکی از نیازهای اساسی بشر بوده است و از گذشته بسیار دور نیز وجود داشته است. در گذشته احراز هویت افراد مبتنی بر قوای حافظه بوده و افراد با به یاد آوردن ویژگی‌های ظاهری و جسمانی هر شخص، هویت افراد را احراز می‌کردند. با توجه به اینکه این روش احراز هویت دارای خطای بسیار بالایی بود، شیوه‌های جدید و خلاقانه‌تری معرفی شد.
روش های سنتی احراز هویت و معرفی احراز هویت بیومتریک
یکی از گام‌های مهم در این راستا، طراحی گذرنامه بود. گذرنامه برای نخستین بار در زمان شاه هنری پنجم در سال 1414 میلادی معرفی شد. علت طراحی چنین سندی در آن زمان این بود که امکان احراز هویت شهروندان انگلیسی در سایر کشورهای مستعمره انگلیس فراهم شود. پس از جنگ جهانی دوم، طراحی اوراق عکس‌دار نظیر پاسپورت امروزی رواج یافت.
گام بعدی در مسیر تکامل احراز هویت افراد، استفاده از داده‌های بیومتریک بود. خصوصیات بیومتریک به مجموعه ویژگی‌هایی در هر فرد گفته می‌شود که کاملا منحصر به فرد هستند و در طول عمر او تغییر نمی‌کنند. اثر انگشت یکی از معروف‌ترین مشخصه‌های بیومتریک است که که به صورت گسترده در فرآیند احراز هویت مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده از اثر انگشت جهت احراز هویت بیومتریک اولین بار در حوزه جناحی مورد استفاده قرار گرفت و پس از آن در سایر زمینه‌ها نیز گسترش یافت.
اینترنت و معرفی اولین روش های احراز هویت الکترونیکی
با گسترش تکنولوژی و معرفی اینترنت، شکل جدیدی از ارائه خدمات ایجاد شد. در این شیوه، خدمات به صورت آنلاین برای افراد ارائه می‌شد و از این رو لازم بود که هویت افراد نیز به صورت آنلاین تایید شود. در این دوره اولین روش های احراز هویت غیر حضوری معرفی شد. از جمله اقداماتی که در این مسیر صورت پذیرفت می‌توان به استفاده از نام کاربری و رمز عبور و همچنین احراز هویت پیامکی اشاره کرد.
با وجود این، باز هم در بسیاری از سازمان‌ها و موسسات (مثلا بانک‌ها و کارگزاری های بورس) که خدمات حساس به کاربرانشان ارائه می‌دهند، لازم بود احراز هویت اولیه فرد به صورت حضوری انجام شود. بنابراین این شیوه از احراز هویت نیز وابسته به حضور فیزیکی شخص در محل بود و پس از آن فرد با دریافت نام کاربری و رمز عبور می‌توانست به صورت آنلاین به حساب خود دسترسی داشته باشد و از خدمات آن سازمان به صورت غیر حضوری استفاده کند.
کاربرد هوش مصنوعی در احراز هویت غیر حضوری
یکی از نقاط عطف در توسعه روش های احراز هویت الکترونیکی با معرفی فناوری هوش مصنوعی شکل گرفت. هوش مصنوعی شرایطی را برای محققان فراهم کرد تا بتوانند احراز هویت را به یک فرآیند کاملا خودکار و با ایمنی بالا تبدیل کنند. از طریق هوش مصنوعی شرایطی فراهم شد که در نهایت منجر به شکل‌گیری احراز هویت غیر حضوری شد. در احراز هویت غیرحضوری که به آن احراز هویت الکترونیکی نیز گفته می‌شود، به کمک الگوریتم‌های هوش مصنوعی، هویت فرد طی چند مرحله تایید می‌شود و در هیچ یک از مراحل احراز هویت نیازی به حضور فیزیکی شخص نیست.
اهمیت احراز هویت الکترونیکی
مراجعه حضوری مشتریان به سازمان‌ها و موسسات دولتی و غیر دولتی همواره باعث ایجاد مشکلات فراوانی برای مردم شده است. در این مکان‌ها معمولا افراد مجبور هستند مدت زمان زیادی را در صف منتظر بمانند تا خدمات موردنظرشان را دریافت کنند. بعلاوه تجمع افراد در مکان‌های سربسته و عدم رعایت فاصله اجتماعی می‌تواند منجر به گسترش ویروس کرونا شود.
علاوه بر نارضایتی مشتریان، این مساله می‌تواند باعث افزایش هزینه‌های سازمان‌ها جهت ارائه خدمات بهتر به مشتریان شود؛ زیرا برای ارائه خدمات به تعداد انبوهی از مشتریان، لازم است تعداد کارمندان را افزایش داد که این اقدام باعث تحمیل هزینه‌های فراوانی به این سازمان‌ها می‌شود.
نرم افزار احراز هویت غیرحضوری می‌تواند تمام این مشکلات را برطرف کند. با استفاده از نصب سامانه احراز هویت الکترونیک دیگر نیازی نیست نیست افراد مدت زمان طولانی در صف برای دریافت خدمات منتظر بمانند و همچنین شرکت‌ها و سازمان هایی که از این برنامه استفاده می‌کنند، می‌توانند از نیروهای کاری خود به صورت بهینه‌تری استفاده کنند.
مراحل احراز هویت آنلاین با هوش مصنوعی
امروزه بسیاری از سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی و خصوصی با بهره‌گیری از فناوری هوش مصنوعی، فرآیند احراز هویت دیجیتال افراد را انجام می‌دهند. بانک‌ها و موسسات مالی، بازارهای مالی و صرافی‌های ارز دیجیتال از جمله بخش‌هایی هستند که از احراز هویت الکترونیکی استفاده می‌کنند.
احراز هویت الکترونیک بر پایه اطلاعات هویتی فرد و تصاویر و ویدئوهایی است که در طی فرآیند احراز هویت آنلاین از فرد خواسته می‌شود. سامانه احراز هویت الکترونیکی آتنا بر اساس اطلاعات زیر هویت مخاطب را تایید می‌کند:
- شماره ملی
- شماره سریال پشت کارت ملی
- تصویر چهره
- تصاویر حالت‌های مختلف چهره
- ویدئو درخواستی از مخاطب
- تصویر امضاء
احراز هویت غیر حضوری متشکل از سه پارامتر اصلی است که باید به دقت ارزیابی شوند. این سه پارامتر عبارتند از:
- تشخیص هویت (Identity Verification)
- تشخیص زنده بودن (Liveness Detection)
- تشخیص آگاهی (Awareness Detection)
تشخیص هویت
به منظور تشخیص هویت افراد لازم است اطلاعات هویتی فرد با داده‌های مرجع که معمولا از سازمان ثبت و احوال دریافت می‌شود، تطبیق داده شود. اطلاعات هویتی مورد نیاز برای این منظور می‌تواند شامل شماره ملی یا شماره گذرنامه باشد که از فرد در هنگام احراز هویت غیرحضوری خواسته می‌شود. همچنین می‌توان این اطلاعات را به کمک الگوریتم‌های بینایی ماشین از طریق اسکن مدارک وی استخراج کرد.
تشخیص زنده بودن
یکی از پیچیده‌ترین بخش‌های فرآیند احراز هویت دیجیتال اطمینان از این است که اطلاعات ثبت شده توسط کاربر، مانند عکس و فیلم، از یک انسان زنده بوده است و این موارد از روی عکس یا فیلم دیگر گرفته نشده باشند. یکی از روش‌های مرسومی که اکثر سامانه های احراز هویت برای تشخیص زنده بودن فرد استفاده می‌شود، درخواست سوالات پی در پی و درخواست یک عمل خاص از او است. در این روش از کاربر خواسته می‌شودد که چند حرکت خاص را با صورتش انجام دهد. مثلا به راست نگاه کند، به چپ نگاه گند، به بالا نگاه کند، به پایین گاه کند و دهانش را باز کند.
سامانه احراز هویت غیر حضوری آتنا
همان‌طور که گفته شد، احراز هویت غیرحضوری یکی از نیازهای اصلی سازمان‌ها و کسب و کارهای مختلف به شمار می‌رود. نرم افزار احراز هویت آتنا یکی از معدود سامانه‌های ایمن و کارآمد کاملا ایرانی است که توسط شرکت دانش‌بنیان شناسا طراحی شده است.
سامانه احراز هویت آنلاین آتنا حاصل مطالعه و تلاش شبانه‌روزی متخصصانی است که توانسته‌اند قدمی بزرگ در جهت حذف تمامی فرآیندهای احراز هویت سنتی بردارند.